فلسفه  مجمع

بیست‌وسومین مجمع عالی فرماندهان سپاه در روزهای هشتم تا دهم مهر ماه برگزار و در روز سوم آن، توفیق شرف‌یابی به محضر حضرت امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) فرمانده معظم کل قوا، نصیب شرکت‌کنندگان در مجمع شد. مجمع فرماندهان در زمان جنگ و دوران حیات پربرکت حضرت امام خمینی(قدس‌الله نفسه الزکیه) شکل گرفت و در یک دوره طولانی به صورت سالانه و در سال‌های اخیر به صورت دوسالانه برگزار شده است. این مجمع با حضور حدود سه هزار نفر از فرماندهان و مسئولان سپاه در همه حوزه‌ها و سطوح، بزرگ‌ترین تجمع سراسری فرماندهان سپاه و یک تجمع سازمانی بی‌نظیر در کشور است. پرسش اصلی که شاید به ذهن برخی خطور کند، آن است که در میان همه سازمان‌ها (اعم از کشوری و لشکری) چرا فقط سپاه پاسداران به صورت سالانه یا دوسالانه چنین نشست‌ سراسری با این حجم از عناصر اصلی خود را برگزار می‌کند! چه ضرورتی توجیه‌کننده این مجمع با مختصات مذکور است؟ آیا این ضرورت برای دیگر سازمان‌ها، نهادها و ارگان‌ها وجود ندارد؟ برای پاسخ به پرسش مذکور، باید جایگاه و فلسفه وجودی نهاد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در قانون اساسی و ساختار حقوقی کشور را مورد توجه، مطالعه و بررسی قرار داد.

در نگاهی اجمالی به این جایگاه، می‌توان گفت سپاه یک نهاد متفاوت با دیگر نهادها و سازمان‌ها در کشور است. سپاه یک نهاد انقلابی برآمده از انقلاب با رسالت سنگین پاسداری از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن است. بر اساس این رسالت سنگین، سپاه باید با همه تهدیدات در حوزه‌های سه‌گانه سخت، نیمه‌سخت و نرم، مقابله کرده و نقش‌آفرین در عمق‌بخشی به انقلاب در داخل و خارج از کشور باشد. سپاه باید نقش پیش‌روندگی و پیش‌برندگی در مسیر انقلاب اسلامی تا تحقق تمدن نوین اسلامی داشته باشد. با اندک تأمل و بررسی تطبیقی میان رسالت و فلسفه وجودی سپاه با دیگر سازمان‌ها (اعم از کشوری و لشکری)، می‌توان دریافت سپاه پاسداران، یک سازمان متفاوت و با ویژگی‌های خاص است. البته این نگاه به سپاه، هرگز معنایش نفی مسئولیت و نقش‌آفرینی‌های دیگر سازمان‌ها و نهادها در حفظ انقلاب و پیشبرد آن نیست. معنایش آن است که سپاه اساساً برای ایفای چنین رسالت و نقش‌هایی در همه حوزه‌های مورد نیاز انقلاب پدید آمده است.

بر همین مبنا، بعد نهادی سپاه، بر بعد سازمانی آن غلبه دارد؛ یعنی سپاه یک نهاد انقلابی بوده و باید بتواند به هر نوع نیاز انقلاب که برای بقا و حرکت آن ضروری است، پاسخ در خور و شایسته دهد. حضور سپاه از بدو تولد تا به امروز که چهل سال از آن می‌گذرد، در صحنه‌هایی چون مقابله با ناآرامی‌ها و بی‌ثباتی‌های اول انقلاب، مقابله با جریان تروریسم داخلی، مقابله با غائله‌های تجزیه‌طلبی در مناطق قومی و مرزی، مقابله با کودتاها، حضور همه‌جانبه در جنگ تحمیلی، مقابله با هواپیماربایی و برقراری امنیت پروازها، حفاظت از شخصیت‌ها، مقابله با تحریم‌های اقتصادی و نقش‌آفرینی در سازندگی و آبادانی کشور، نقش‌آفرینی در محرومیت‌زدایی و خدمات امدادی، مقابله با جنگ‌های نیابتی در منطقه و حمایت از جریان‌ مقاومت به صورت همه‌جانبه، تلاش برای خودکفایی در بسیاری از حوزه‌ها به ویژه صنایع دفاعی و ساخت تجهیزات نظامی و مقابله با فتنه‌ها و جنگ نرم، همگی بر اساس رسالت، وظایف و مأموریت‌های ابلاغی از سوی حضرت امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب و فرماندهی کل قوا بوده است. بدیهی است، سپاه با این رسالت سنگین، باید دارای فرماندهان و مسئولانی بصیر، توانمند و همیشه آماده در صحنه برای اجرای مأموریت‌ باشد. برگزاری مجمع سراسری فرماندهان سپاه به صورت سالانه یا دوسالانه، یکی از برنامه‌های تجربه شده و موفق، در ایجاد شناخت صحیح و فراگیر نسبت به شرایط انقلاب و کشور، ایجاد وحدت، انسجام و همدلی درون سازمانی میان فرماندهان و مسئولان اصلی با فرماندهان و مسئولان میدانی سپاه است. نیروهای مسلح و از جمله سپاه با ویژگی‌های مذکور، تحت مدیریت رهبر معظم انقلاب و فرماندهی کل قوا حضرت امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) قرار دارند. این مهم اقتضای آن دارد تا فرماندهان و مسئولان سپاه در سطوح مختلف هر از چند گاهی با توجه به گستره مأموریت‌ها و سنگینی رسالت، محضر فرمانده خود شرفیاب شده، به صورت مستقیم تدابیر، رهنمودها و توصیه‌ها را دریافت کنند. بنابراین برای سپاه برگزاری مجمع سراسری فرماندهان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر و دارای برکات فراوان است. در پایان این نوشتار، برای مشخص‌تر شدن جایگاه سپاه و تفاوت این جایگاه با جایگاه دیگر سازمان‌ها و نهادها به فرازی از بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مجمع عالی فرماندهان سپاه در روز چهارشنبه دهم مهر ماه ۱۳۹۸ اشاره می‌شود که فرمودند: «در بین پدیده‌های گوناگون برآمده از انقلاب اسلامی که کم هم نیست، سپاه یک خصوصیتی دارد، سپاه جزء نهادها و پدیده‌های برآمده از انقلاب اسلامی است، خصوصیاتی در آن هست که در سایر برکات ناشی از انقلاب، این خصوصیات را انسان کمتر مشاهده می‌کند.»